Sanirim esdeger surtunme metodunu soruyorsun. Bu metodu uygulamak icin mutlaka elinde basinc kaybi grafiginin olmasi gerekir,  ben yine de yardimci olmaya calisayim:

Esdeger surtunme metodu genelde, basit ve dusuk hizli sistemlerde uygulanir. Ana fikir sudur: sistemdeki butun kanallarda birim uzunluk basina  basinc kaybini (Pa/m) ayni tutmak. Hiz basinci ve statik geri kazanim onemsenmez. Bu metodun en belirgin dezavantaji, bransmanlardaki basinc kayiplarini dengelemek icin baska bir sey yapilmadigindan, gereginden fazla damper konulmasini gerektirir. Tahmini olarak yaklasik 0.65 Pa/m gibi bir birim uzunluk basina basinc kaybi uygundur. Ofislerde 0.82 Pa/m, endustriyel uygulamalarda 1.2 Pa/m kullanilabilir.

Hesaplama metodu ise soyledir (hesaplamaya baslamadan once, basit bir sistem semasi cizmeni oneririm):

1. Ana kanalin hizi secilir. Uygulamanin turune gore degisir, ornegin konutlarda buyuk besleme kanallarinda 4 m/s, kucuk besleme kanallarinda ve donus kanallarinda 3 m/s kullanilirken; ofislerde bu degerler sirasiyla 11 m/s, 7m/s ve 6 m/s degerlerine cikabilmektedir. Bunun icin havalandirma tesisati kitaplarindan veya internette bulacagin tablolardan yararlanabilirsin.

2. Ana kanaldaki debi ve hiz kullanilarak, basta bahsettigim grafik yardimiyla birim uzunluk basina basinc kaybi bulunur. Grafigin kullanimi soyledir: grafigin y ekseni (sag tarafta)  L/s cinsinden hava debisini gosterir, x ekseni ise Pa/m cinsiden basinc kaybini, iki adet diagonal eksenden birincisi mm cinsinden kanal ebatini, digeri ise m/s cinsinden kanal icindeki havanin hizini gosterir. Kanal icindeki havanin hizini 1. maddede secmistik, hava debisini bastan biliyor oldugumuza gore bu iki ekseni birbiriyle kesistirek grafik uzerinde isaretleriz. Bu nokta boyali alanin icinde degilse hizi degistirerek tekrar secim yapariz ve boyali alanin icinde noktamizi isaretleriz. Bu noktadan dusey olarak asagiya indigimizde birim uzunluk basina basinc kaybini buluruz. Ayni nokta kullanilarak ana kanalin olcusunu de grafikten okuruz.

3. Her bransmandan sonra ana kanalin debisi azalacagindan, her bransman sonrasi ana kanalin yeni debisi kullanilarak fakat bu sefer 2. maddede buldugumuz Pa/m cinsinde basinc kaybi sabit tutularak, ana kanalin olcusu ve hava hizi bulunur. Yani 2. maddede buldugumuz noktanun uzerinden cizecegimiz dusey bir cizgi uzerinden, yani basinc kaybini sabit tutarak, en son bransman ayrimi da yapilarak ana kanalin olcusu belirlenir. Ana kanaldan sonra baska dagitim hatlari varsa ayni basinc kaybu kullanilarak onlar da olculendirilir, sistem kucukse, bransmanlar dahil butun kanallar olculendirilir, buyukse bransmanlar sona birakilir.

4. Bu asamada bir ara kontrol her zaman yararlidir. Sistemdeki butun ana kanallari ve dagitim kanallarini (hatta bazen bransmanlari da) boyutlandirdigimiza gore, kritik devre secilerek (en uzun devre) basin kaybi belirlenir. Bunun icin kritik devre uzerindeki butun kanallarin gercek uzunluklari, dirsek ve te’lerin esdeger uzunluklari ile toplanir (esdeger uzunluk tablosuna bakarak), istenirse te’lerin daha kesin hesaplamasi da yapilabilir. Bu toplam uzunluk 2. maddede buldugumuz basinc kaybiyla carpilarak toplam basinc kaybini buluruz. Bu deger sistemin statik basincidir, bir de kanaldan ortama hava beslemesi icin gerekli olan dinamik basincini ve hava hizinin olusturdugu hiz basincini bu degere ekleyerek toplam fan basincini buluruz.

5. Sistemdeki toplam basinc uygunsa sorun yok, fakat toplam basinc kaybi yuksek oldugundan toplam fan basinci cok yuksekse 2.maddeye geri donerek daha dusuk hiz secerek yeni bir Pa/m basinc kaybi degeri buluruz ve ayni islemleri tekrar yapariz. Ornegin dinamik basinc, yani ortama hava uflemek icin gerekli olan basinc toplam basincin %20’si ise uygundur. Ilk basta verdigim Pa/m cinsinden basinc kaybi degerleri genelde makuldur, buna yakin degerler secilebilir.

6. Sistemde boyutlandirmadigimiz ufak bransman kanallari kaldiysa bunlar da ana kanallarla ayni basinc kaybi degeri, Pa/m kullanilarak boyutlandirilir. Sistem uygulamaya gecileceginde ise damperler yardimiyla sistemdeki devrelerdeki toplam basinc kayiplari, Pa, (Pa/m degil) esitlenir. Yani birim basina basinc kaybini her kanalda ayni tuttugumuzdan dolayi, ve sistemde birbirinden farkli uzunluklarda ve farkli dirsek, te sayilarina sahip devreler oldugundan her devrenin toplam basinc kaybi farkli olacaktir. Sistemin hava dengesini saglamak icin devrelerdeki basinc kayiplari da dengelenmelidir. Bransmanlarda bulunan damperler ayarlanarak, sistemin dengelenmesi gerekmektedir.

Umarim yardimci olmusumdur.