RMS-A ISTASYONLARI P&ID TEKNIK TANIMLAMA

1.1   Basınç Düşürme ve Ölçüm İstasyonları  (RMS-A)
Basınç düşürme ve ölçüm istasyonudur.Pressure Reducing and Metering Station ifadesinin kısaltılmış halidir.A ve B tipi olmak üzere iki çeşittir.A tipi RMS ler şehir tüketimlerinde,B tipi RMS ler büyük tüketiciler ( fabrika,sanayi tesisi vb.) için kurulur.

A tipi RMS ler ana çelik hatta buluna yüksek basınç sınıfındaki (35-70 bar) gazı 19 bara düşüren istasyonlardır.A tipi RMS lerin giriş basıncı 35-70 bar,çıkış basıncı 12-20 bar arasındadır.RMS-A da basıncı düşürülen gaz dağıtım hatlarına verilir.Gaz talep edip sözleşme yapan tesislere bağlantı hatları çekilmekte ve her müşterinin tesis girişinde kurulan B tipi istasyonda gaz çıkış basıncı müşteri talebine göre ayarlanmaktadır.

A Tipi RMS’lerin Ana Fonksiyonları Şunlardır :

·         İstasyon çıkış basıncının ayarlanması

·         İstasyondan geçen gazın ölçümünün yapılması

·         İstasyondan geçen gazın sıcaklığının ayarlanması

Ekipman Listesi:

Giriş-Çıkış Vana Grubu                      Giriş Basıncı (Pg) : 75-40 Bar                

Borulama                                           Çıkış Basıncı (Pç) : 25-12 Bar

Giriş - Çıkış İzolasyon Contaları         Çalışma Basıncı    : 20 Bar

Filtreler                                              Giriş Basınç Sınıfı : ANSI 600

Isıtıcılar                                             Çıkış Basıncı          : ANSI 300

Regülatör - Shut-off                            V max.( Giriş)        : 20 m/s

Tahliye (Relief) Vanası                       V max.( Çıkış)        : 30 m/s

Ölçüm Hattı                                 Çalışma sıcaklığı aralığı: 40-(-20) ºC

Kelebek Vanalar

Flow Computer

PLC

Manometre, Termometre, Termowell

 
P&
Giriş-Çıkış Vana Grubu

·         Hat Vanası - API 6D Tam geçişli,trunnion tip küresel vana

·         By-pass Vanaları

o        Küresel Vanalar:Ana vananın 1/3’ü büyüklüğünde 2 adet küresel vana.

o        Plug Vana: Ana vananın 1/3’ü büyüklüğünde, akış miktarını ayarlamak için.

·         Tahliye Vanası : By-pass’da kullanılan küresel vanalardan. Hattı boşaltmak için.

Borulama:

·         Boru Malzemesi - API 5L X65 wt:10.3mm

·         Fitting Malzemesi - ASTM A234, GrWPB

·         Flanşlar - ASTM A105, ASME B16.5

·         Saplamalar - ASTM A193 B7, Galvaniz ya da Ni-Cd kaplamalı

·         Somunlar - ASTM A194 2H, Galvaniz ya da Ni-Cd kaplamalı

Regülasyon Hattı:

1-) İzolasyon Contası               4-) Aktif -Monitör Regülatör

2-) Filtre                                 5-) Tahliye vanası (Relief Valve)

3-) Isıtıcı                                          

Giriş-Çıkış İzolasyon Contası:

·         Giriş İzolasyon Contası - Monoblok ANSI 600 izolasyon contası.

·         Çıkış İzolasyon Contası - Monoblok ANSI 300 izolasyon contası.

Filtre:

İstasyona giren gazın içerisindeki yabancı maddelerin ve nemin temizlenmesi için konulmuştur.Her hattın üzerinde bir adet filtre bulunur.Filtre içinde biriken suyun seviyesini gösteren bir seviye göstergesi ve kirlenmeden dolayı bir tıkanma olması durumunda ise fark basıncı ile çalışan bir fark basınç manometresi bulunur.Kartuşun değiştirilmesi ile temizlik yapılmış olur.Aynı işlemi purge ile de yapabiliriz.

·         Tasarım - ASME Bölüm VIII

·         Tip - Kartuş  (Paslanmaz çelikle güçlendirilmiş kartuş)

·         Kolay açılabilir (Saplama-somun kullanılmıyor)

·         İçinde gaz varken açılmasına imkan vermiyor.

·         DP ve sinyal taşımak için anahtar (switch) mevcut.

·         Temizlemek için drain vanası bulunuyor.

Isıtıcı:

İstasyon içindeki doğalgazın ısısını artırmak amacı ile kurulur.Borulu tip ısı eşanjörüdür.İstasyon kapasitesine göre değişen boyutlarda olmaktadır.Basıncın düşmesi ile sıcaklıkta düşmekte ve soğuyan gaz regülatör pilotlarında donmaya neden olmaktadır.Bu nedenle gazın sıcaklığı istenilen değere getirilir.Bu sıcaklık 15 ºC tır.

·         Tasarım - ASME Bölüm VIII

·         Tip - Eşanjör (Heat Exchanger)

·         Gaz sıcak suyun içinde ince tüplerden geçerek sirkülasyon yapıyor.

·         Sıcak su doğal gaz ile çalışan  kazanlardan sağlanıyor.

·         İstasyon çıkış sıcaklığı istenen dereceye set ediliyor, PLC yardımıyla ısıtıcının üzerinde bulunan 3 yollu regülasyon vanasıyla (thermoregulating valve) sıcak-soğuk su ayarı yapılıyor.   

·         Çıkış sıcaklığı istenen değerde ise gelen sıcak su ısıtıcının içine hiç girmeden direk kazana geri dönüyor.

·         Kazanda bulunan termostat sayesinde ihtiyaç olmadığı zaman kazan çalışmıyor.

Regülatör:

Aktif monitör sistemi denilen iki regülatörden oluşan basınç düşürme sistemidir.

Yedekleme sistemi sayesinde biri arızalanınca diğeri devreye girer.Pilot tahrikli yani gaz ile tahrik olmaktadır.Biribirinin aynı olan fakat iki ayrı devreden oluşan skidle gaz basıncı düşürülür ve istasyondan geçen gaz miktarı ölçülür.

·         Pilot tahrikli aktif-monitör tip regülatörler

·         Hassasiyet - RG 1 %, SG 2 % (katalog değeri)

·         Ani kapama vanası (Slam-shut valve) bulunmuyor.

·         Ani kapama vanası yerine ana gövde üzerine monitör regülatör yerleştirilmiş.

·         Isıtıcı vasıtasıyla pilot gazının donmaması sağlanıyor. 

Tahliye Vanası:

Emniyet amaçlı kullanılan bir ekipmandır.Regülatörün çıkış basıncı tahliye vanasının (Pressure Relief Valve) set değerinin üzerine çıktığında istasyon üzerindeki gazı tahliye eder.

Ölçüm Hattı:

·         Küresel vana                                    

·         Akış Düzeltici (straightener)            

·         Transmitter (3 adet DP,1 adet P )

·         Orifismetre (senior tip)

·         Akış Limitleyici kelebek vana

·         Aktuatörlü küresel vana

Akış Düzeltici & Sınırlayıcı:

Akış Düzeltici:

·         Akış Düzeltici (straightening vane) ölçümden önce laminer akış sağlamak izin borunun içine yerleştirilmiş kanatçıklardır.

·         AGA 3 standardına göre borunun içine yerleştirilir.

Akış Limitleyici:

·         İstenilen değerlen daha fazla gaz geçmesini engellemek amacıyla otomatik ayarlanabilir kelebek vana konmuştur.

·         PLC tarafından gönderilen sinyal vasıtasıyla set edilen değerin üzerine çıkıldığında kelebek vana kısılır.

·         Pnomatik aktüatör

·         Elektrovalve (uzaktan kontrol amaçlı)

Sayaç:

Önünde ve arkasında gazın türbülanslı akışını doğrusal akışa çeviren doğrultucular bulunur.

•         Ölçüm Senior tip orifismetre yardımıyla yapılır.

•         Orifis, ortası daire şeklinde kesilmiş yuvarlak bir plakadır.

•         Hassas ölçüm yapabilmek için geçen akış miktarına göre plaka değiştirilir (Yazın ve kışın )

•         Hattın gazı boşaltılmadan istenilen plaka takılabilir (Senior tip orifismetre).

•         3 adet DP (Differantial Pressure) Transmitter

•   Düşük Akış (Max. 10 % Q)

•   Orta Akış (60 %  Q)

•   Yüksek Akış (Min. 90 % Q) 

•         1 adet P Transmitter

•         Chart Recorder (Manual ölçüm yapabilmek için)

Aktüatörlü Küresel Vana:

•         Her hattın sonunda pnomatik aktüatörlü küresel vanalar mevcuttur.

•         Hangi hattın açık, hangisinin kapalı olacağı bu vanalar yardımıyla kontrol edilir.

•         Elektrovalve (uzaktan kontrol amaçlı)

Run Switching:

Ölçüm, her hattın kendine ait olan Flow Computer vasıtasıyla yapılır.

Flow Computere, ölçüm hattından gelen DP,P,T (çıkış sıcaklığı), Gaz kromotograftan gelen specific gravity,CO2,N2 değerleri kullanılarak anlık geçen gaz miktarı hesaplanır.

Her hattın değerleri ana kontrolü yapan PLC ünitesine gider.

İstasyon ile ilgili bütün kararları PLC verir.

Hattın alt ve üst sınır değerleri manual olarak PLC’ye girilir (min. %20, max.%90). Hattan geçen gaz miktarı max değerin üzerine çıktığı zaman 2.hat PLC’nin kumandasıyla otomatik olarak açılır,1.hattın çıkış vanası  kısılır. Bu şekilde geçen gaz miktarı 2 hattta eşit olarak bölünür.Aynı şekilde geçen gaz miktarı düşmeye başlarsa 2.hattın çıkış vanası kapanarak tek hat çalışmaya başlar. Bu şekildeki çalışmaya Run Switching denir.  >>

Alarmlar

Çıkış Basıncı Yüksek

Giriş Basıncı Düşük

Yangın Alarm

Gaz Alarm

Katotik Koruma Arızalı

Jeneratör arızalı/çalışıyor/shutdown

Ölçüm hattı akış yüksek

Ölçüm hattı akış düşük

Ölçüm hattı vanası açık/kapalı

Flow Computer arızalı

PLC arızalı

RTU arızalı

AC/DC Güç arızalı

Isıtıcı arızalı

Isıtıcı çıkış sıcaklığı düşük/yüksek

Gaz Kromotograf arızalı

Filtre dolu

Filtre arızalı

Tahliye vanası açık

istasyon giriş vanası açık/kapalı

İstasyon çıkış vanası açık/kapalı

Filtre giriş vanası açık/kapalı

Isıtıcı giriş vanası açık/kapalı

Çıkış basıncı yüksek

İstasyon shutdown

1.1   Basınç Düşürme ve Ölçüm İstasyonları  (RMS-A)
Basınç düşürme ve ölçüm istasyonudur.Pressure Reducing and Metering Station ifadesinin kısaltılmış halidir.A ve B tipi olmak üzere iki çeşittir.A tipi RMS ler şehir tüketimlerinde,B tipi RMS ler büyük tüketiciler ( fabrika,sanayi tesisi vb.) için kurulur.

A tipi RMS ler ana çelik hatta buluna yüksek basınç sınıfındaki (35-70 bar) gazı 19 bara düşüren istasyonlardır.A tipi RMS lerin giriş basıncı 35-70 bar,çıkış basıncı 12-20 bar arasındadır.RMS-A da basıncı düşürülen gaz dağıtım hatlarına verilir.Gaz talep edip sözleşme yapan tesislere bağlantı hatları çekilmekte ve her müşterinin tesis girişinde kurulan B tipi istasyonda gaz çıkış basıncı müşteri talebine göre ayarlanmaktadır.

A Tipi RMS’lerin Ana Fonksiyonları Şunlardır :

·         İstasyon çıkış basıncının ayarlanması

·         İstasyondan geçen gazın ölçümünün yapılması

·         İstasyondan geçen gazın sıcaklığının ayarlanması

Ekipman Listesi:

Giriş-Çıkış Vana Grubu                      Giriş Basıncı (Pg) : 75-40 Bar                

Borulama                                           Çıkış Basıncı (Pç) : 25-12 Bar

Giriş - Çıkış İzolasyon Contaları         Çalışma Basıncı    : 20 Bar

Filtreler                                              Giriş Basınç Sınıfı : ANSI 600

Isıtıcılar                                             Çıkış Basıncı          : ANSI 300

Regülatör - Shut-off                            V max.( Giriş)        : 20 m/s

Tahliye (Relief) Vanası                       V max.( Çıkış)        : 30 m/s

Ölçüm Hattı                                 Çalışma sıcaklığı aralığı: 40-(-20) ºC

Kelebek Vanalar

Flow Computer

PLC

Manometre, Termometre, Termowell

 
P&
Giriş-Çıkış Vana Grubu

·         Hat Vanası - API 6D Tam geçişli,trunnion tip küresel vana

·         By-pass Vanaları

o        Küresel Vanalar:Ana vananın 1/3’ü büyüklüğünde 2 adet küresel vana.

o        Plug Vana: Ana vananın 1/3’ü büyüklüğünde, akış miktarını ayarlamak için.

·         Tahliye Vanası : By-pass’da kullanılan küresel vanalardan. Hattı boşaltmak için.

Borulama:

·         Boru Malzemesi - API 5L X65 wt:10.3mm

·         Fitting Malzemesi - ASTM A234, GrWPB

·         Flanşlar - ASTM A105, ASME B16.5

·         Saplamalar - ASTM A193 B7, Galvaniz ya da Ni-Cd kaplamalı

·         Somunlar - ASTM A194 2H, Galvaniz ya da Ni-Cd kaplamalı

Regülasyon Hattı:

1-) İzolasyon Contası               4-) Aktif -Monitör Regülatör

2-) Filtre                                 5-) Tahliye vanası (Relief Valve)

3-) Isıtıcı                                          

Giriş-Çıkış İzolasyon Contası:

·         Giriş İzolasyon Contası - Monoblok ANSI 600 izolasyon contası.

·         Çıkış İzolasyon Contası - Monoblok ANSI 300 izolasyon contası.

Filtre:

İstasyona giren gazın içerisindeki yabancı maddelerin ve nemin temizlenmesi için konulmuştur.Her hattın üzerinde bir adet filtre bulunur.Filtre içinde biriken suyun seviyesini gösteren bir seviye göstergesi ve kirlenmeden dolayı bir tıkanma olması durumunda ise fark basıncı ile çalışan bir fark basınç manometresi bulunur.Kartuşun değiştirilmesi ile temizlik yapılmış olur.Aynı işlemi purge ile de yapabiliriz.

·         Tasarım - ASME Bölüm VIII

·         Tip - Kartuş  (Paslanmaz çelikle güçlendirilmiş kartuş)

·         Kolay açılabilir (Saplama-somun kullanılmıyor)

·         İçinde gaz varken açılmasına imkan vermiyor.

·         DP ve sinyal taşımak için anahtar (switch) mevcut.

·         Temizlemek için drain vanası bulunuyor.

Isıtıcı:

İstasyon içindeki doğalgazın ısısını artırmak amacı ile kurulur.Borulu tip ısı eşanjörüdür.İstasyon kapasitesine göre değişen boyutlarda olmaktadır.Basıncın düşmesi ile sıcaklıkta düşmekte ve soğuyan gaz regülatör pilotlarında donmaya neden olmaktadır.Bu nedenle gazın sıcaklığı istenilen değere getirilir.Bu sıcaklık 15 ºC tır.

·         Tasarım - ASME Bölüm VIII

·         Tip - Eşanjör (Heat Exchanger)

·         Gaz sıcak suyun içinde ince tüplerden geçerek sirkülasyon yapıyor.

·         Sıcak su doğal gaz ile çalışan  kazanlardan sağlanıyor.

·         İstasyon çıkış sıcaklığı istenen dereceye set ediliyor, PLC yardımıyla ısıtıcının üzerinde bulunan 3 yollu regülasyon vanasıyla (thermoregulating valve) sıcak-soğuk su ayarı yapılıyor.   

·         Çıkış sıcaklığı istenen değerde ise gelen sıcak su ısıtıcının içine hiç girmeden direk kazana geri dönüyor.

·         Kazanda bulunan termostat sayesinde ihtiyaç olmadığı zaman kazan çalışmıyor.

Regülatör:

Aktif monitör sistemi denilen iki regülatörden oluşan basınç düşürme sistemidir.

Yedekleme sistemi sayesinde biri arızalanınca diğeri devreye girer.Pilot tahrikli yani gaz ile tahrik olmaktadır.Biribirinin aynı olan fakat iki ayrı devreden oluşan skidle gaz basıncı düşürülür ve istasyondan geçen gaz miktarı ölçülür.

·         Pilot tahrikli aktif-monitör tip regülatörler

·         Hassasiyet - RG 1 %, SG 2 % (katalog değeri)

·         Ani kapama vanası (Slam-shut valve) bulunmuyor.

·         Ani kapama vanası yerine ana gövde üzerine monitör regülatör yerleştirilmiş.

·         Isıtıcı vasıtasıyla pilot gazının donmaması sağlanıyor. 

Tahliye Vanası:

Emniyet amaçlı kullanılan bir ekipmandır.Regülatörün çıkış basıncı tahliye vanasının (Pressure Relief Valve) set değerinin üzerine çıktığında istasyon üzerindeki gazı tahliye eder.

Ölçüm Hattı:

·         Küresel vana                                    

·         Akış Düzeltici (straightener)            

·         Transmitter (3 adet DP,1 adet P )

·         Orifismetre (senior tip)

·         Akış Limitleyici kelebek vana

·         Aktuatörlü küresel vana

Akış Düzeltici & Sınırlayıcı:

Akış Düzeltici:

·         Akış Düzeltici (straightening vane) ölçümden önce laminer akış sağlamak izin borunun içine yerleştirilmiş kanatçıklardır.

·         AGA 3 standardına göre borunun içine yerleştirilir.

Akış Limitleyici:

·         İstenilen değerlen daha fazla gaz geçmesini engellemek amacıyla otomatik ayarlanabilir kelebek vana konmuştur.

·         PLC tarafından gönderilen sinyal vasıtasıyla set edilen değerin üzerine çıkıldığında kelebek vana kısılır.

·         Pnomatik aktüatör

·         Elektrovalve (uzaktan kontrol amaçlı)

Sayaç:

Önünde ve arkasında gazın türbülanslı akışını doğrusal akışa çeviren doğrultucular bulunur.

•         Ölçüm Senior tip orifismetre yardımıyla yapılır.

•         Orifis, ortası daire şeklinde kesilmiş yuvarlak bir plakadır.

•         Hassas ölçüm yapabilmek için geçen akış miktarına göre plaka değiştirilir (Yazın ve kışın )

•         Hattın gazı boşaltılmadan istenilen plaka takılabilir (Senior tip orifismetre).

•         3 adet DP (Differantial Pressure) Transmitter

•   Düşük Akış (Max. 10 % Q)

•   Orta Akış (60 %  Q)

•   Yüksek Akış (Min. 90 % Q) 

•         1 adet P Transmitter

•         Chart Recorder (Manual ölçüm yapabilmek için)

Aktüatörlü Küresel Vana:

•         Her hattın sonunda pnomatik aktüatörlü küresel vanalar mevcuttur.

•         Hangi hattın açık, hangisinin kapalı olacağı bu vanalar yardımıyla kontrol edilir.

•         Elektrovalve (uzaktan kontrol amaçlı)

Run Switching:

Ölçüm, her hattın kendine ait olan Flow Computer vasıtasıyla yapılır.

Flow Computere, ölçüm hattından gelen DP,P,T (çıkış sıcaklığı), Gaz kromotograftan gelen specific gravity,CO2,N2 değerleri kullanılarak anlık geçen gaz miktarı hesaplanır.

Her hattın değerleri ana kontrolü yapan PLC ünitesine gider.

İstasyon ile ilgili bütün kararları PLC verir.

Hattın alt ve üst sınır değerleri manual olarak PLC’ye girilir (min. %20, max.%90). Hattan geçen gaz miktarı max değerin üzerine çıktığı zaman 2.hat PLC’nin kumandasıyla otomatik olarak açılır,1.hattın çıkış vanası  kısılır. Bu şekilde geçen gaz miktarı 2 hattta eşit olarak bölünür.Aynı şekilde geçen gaz miktarı düşmeye başlarsa 2.hattın çıkış vanası kapanarak tek hat çalışmaya başlar. Bu şekildeki çalışmaya Run Switching denir.  >>

Alarmlar

Çıkış Basıncı Yüksek

Giriş Basıncı Düşük

Yangın Alarm

Gaz Alarm

Katotik Koruma Arızalı

Jeneratör arızalı/çalışıyor/shutdown

Ölçüm hattı akış yüksek

Ölçüm hattı akış düşük

Ölçüm hattı vanası açık/kapalı

Flow Computer arızalı

PLC arızalı

RTU arızalı

AC/DC Güç arızalı

Isıtıcı arızalı

Isıtıcı çıkış sıcaklığı düşük/yüksek

Gaz Kromotograf arızalı

Filtre dolu

Filtre arızalı

Tahliye vanası açık

istasyon giriş vanası açık/kapalı

İstasyon çıkış vanası açık/kapalı

Filtre giriş vanası açık/kapalı

Isıtıcı giriş vanası açık/kapalı

Çıkış basıncı yüksek

İstasyon shutdown