DOĞAL GAZ ŞEHİR GİRİŞ İSTASYONU RMS A İŞLETME VE BAKIM

GAZMER yayınıdır

http://www.gazmer.com.tr/dokumanlar/RMS-A.pdf


İÇİNDEKİLER.................................................................................................

1 DOĞALGAZ ŞEBEKESİ VE YAPISI ............................................................ 10
1.1 Üretim Kuyuları .................................................................................. 11
1.2 Kompresör İstasyonu ........................................................................ 11
1.3 Doğalgaz İşleme Tesisi ....................................................................... 12
1.4 Depolama Tesisi ............................................................................... 12
1.5 LNC Sıvılaştırılmış Doğal Gaz Tesisi
(Liquefied Natural Gas)
.................13
1.6 CNG Sıkıştırılmış Doğal Gaz Tesisi
(Compressed Natural Gas)
............14
1.7 Büyük Tüketimli Müşteriler ............................................................... 15
1.8 İletim Şebekesi ................................................................................. 15
2 BASINÇ SİSTEMLERİNE GÖRE DOĞALGAZ ŞEBEKESİ .......................... 17
2.1 Yüksek Basınçlı Şebeke ...................................................................... 17
2.2 Orta Basınçlı Şebeke ........................................................................ 17
2.3 Düşük Basınçlı Şebeke ..................................................................... 18
3 DOĞAL GAZ DAĞITIM İŞLETMESİNİN İNCELENMESİ .............................. 19
3.1 RM/A (Reducing Metering Station) ....................................................... 19
3.2 Dağıtım Regülatörü RM/B ................................................................... 19
3.3 Vanalar .............................................................................................. 20
3.4 Çelik Hatlar......................................................................................... 20
3.5 PE Hatlar ............................................................................................ 21
3.6 Servis Kutusu ..................................................................................... 21
4 DOĞALGAZ PİYASASI NEDİR? DOĞALGAZI TAŞIMAK NEDİR? TAŞIYICI
VE TAŞITAN KİMDİR? ............................................................................. 22
4.1 Taşıyıcı ile Taşıtanın Hak ve Yükümlülükleri .......................................... 24
4.2 Taşıyıcı Kimdir ve Yükümlülükleri nelerdir? ........................................... 24
4.3 Tedarikçi ve Taşıtan kimdir ve Yükümlülükleri ....................................... 25
5 RMSA VE BÖLÜMLERİ .............................................................................. 26
5.1 RMS A İşletme Süreci Öncesi Yapılması Gerekenler .......................... 28
5.1.1 Yer Seçimi ve İmar Kaydının Yapılması ...................................... 28
5.1.2 Sigorta Zorunluluğu ................................................................... 29
6 İZOLASYON CONTASI ( İNSULaTİNG JOİNT) ........................................... 30
6.1 Monoblok izolasyon Contası ............................................................... 31
6.2 Flanşlı İzolasyon Contası ...................................................... 31
6.3 İzolasyon Conta Bakım ve Kontrolü ....................................... 32
7 RM/ A İSTASYON TOPRAKLAMASI ............................................... 33
7.1 Topraklama sistemi ve Türleri ................................................ 33
7.2 Eş Potansiyel Sistemi( Barası) EPS..................................... 34
4
7.3 Topraklama Ölçümü ....................................................................... 35
7.4 Topraklama Sistemi Bakımı ............................................................... 37
8 VANALAR................................................................................................ 37
8.1 Çalışma Prensiplerine göre Vana Çeşitleri .......................................... 38
8.1.1 Küresel Vanalar ........................................................................... 38
8.1.2 Kelebek Vanalar ......................................................................... 38
8.1.3 Plug Vanalar .............................................................................. 39
8.1.4 Gate (Sürgülü) Vanalar ............................................................... 39
8.2 Actuatörler ........................................................................................ 40
8.3 Manuel Actuatörler ........................................................................... 41
8.4 Hidrolik ve Pnomatik Actüatörler ........................................................ 41
8.5 Elektrikli Actuatörler .......................................................................... 44
8.6 Vana Bakım ve Kontrolü .................................................................... 44
8.6.1 Vanaların bakım ve kontrolü; ...................................................... 44
8.6.2 Gaz Over Oil Actuatör Bakım ve Kontrolü ................................ 46
Yıllık kontroller ..................................................................................... 46
9 FİLTELER................................................................................................. 52
9.1 KARTUŞ FİLTRE ............................................................................... 52
9.1.1 Çalışma Prensibi....................................................................... 52
9.1.2 Seviye Kontrolörleri Çalışma Prensibi: .................................... 53
9.1.3 Filtre BakımDeğişim ve Kontrolleri ........................................... 53
9.1.4 Quick Open Closer ( Kolay Açılır/Kapanır) Filtre Bakımı ......... 54
9.2 Y FİLTRE ........................................................................................... 56
9.3 SİGLON FİLTRE ............................................................................... 57
9.3.1 Emniyet Vanası:......................................................................... 59
9.3.2 Seviye Kontrolü:........................................................................ 59
9.3.3 Devreye Alma ........................................................................... 59
9.3.4 Sıvı Boşaltımı:............................................................................ 59
9.3.5 Bakım........................................................................................ 60
10 ISITICILAR (HEATER) .....................................................,...................... 61
11 BASINÇ –HACİM, SICAKLIK KAVRAMI VE REGÜLATÖR ..................... 63
11.1 Basınç Kavramı .............................................................................. 63
11.2 Basınç Düşürme ve Regülasyon: ..................................................... 66
11.3 Hassasiyetlerine Göre Regülatör Çeşitleri ....................................... 67
11.3.1 Direkt Etkili Regülatörler .......................................................... 67
11.3.2 Pilot Etkili Regülatörler............................................................. 68
11.4 AktifMonitör Regülatörler .............................................................. 73
11.4.1 Hızlandırıcı............................................................................... 74
11.4.2 AktifMonitör Regülatör Bakımı ................................................... 75
5
11.5 Malzeme Basınç Sınıfları .............................................................. 82
11.6 Basınç Emniyet Vanaları (Pressure Safety Valve PSV):.................... 82
12 DOĞALGAZ DA ÖLÇÜM, ÖLÇÜM HATTI VE SAYAÇLAR .......................... 83
12.1 Ölçüm ve Ölçüm Hattı ...................................................................... 83
12.2 Mekanik Sayaçlar ............................................................................ 84
12.2.1 Sayaç Sinyal( Pulse) Çıkışları ................................................. 86
12.2.2 Türbin Sayaçlar......................................................................... 87
12.2.3 Bakım ve Yağlama................................................................... 89
12.2.4 Akış Düzenleyici ....................................................................... 89
12.2.5 Quantometreler ........................................................................ 90
12.2.6 Rotary metreler ......................................................................... 91
12.2.7 Orifismetreler ........................................................................... 95
12.2.8 Ultrasonik metreler.................................................................. 100
12.2.9 Sayaç Seçim Kriterleri ............................................................ 102
12.2.10 Sayaçların Depolanması..................................................... 103
12.3 Transmitterler ............................................................................... 104
12.3.1 Basınç Transmitteri ................................................................ 104
12.3.2 Sıcaklık Transmitteri ............................................................. 105
13 FLOW COMPUTER( FC) ................................................................... 106
13.1 Analog Girdiler .............................................................................. 109
13.2 Flow Computerin İstasyon Kontrolleri ve İletişimi............................ 109
13.3 Flow Computerde Bulunması Gereken Özellikler .......................... 111
13.4 AGA 8 DC 92 ................................................................................... 112
13.5 AGA NX 19...................................................................................... 113
13.6 FLOW BUSS S 600........................................................................ 113
13.7 Web Server Nedir?......................................................................... 114
14 KROMOTOGRAFİ ve DOĞALGAZ BİLEŞENLERİNİN ANALİZİ.
(CHOROMOTOGRAPHY ) ...................................................................... 114
14.1 Kromotpgrafın Enstrumanları ..........................................................116
14.1.1 Kolon...................................................................................... 116
14.2 Kromotograf Oluşumu .................................................................. 117
14.2.1 Kromotografın İşlevsel Tanımlaması ve Aşamalar .................... 119
14.3 Kromotograf Cihazı Devreye Alma, Devreden Çıkartma
ve Tüp Değişimleri .......................................................................... 131
14.3.1 Gaz Kromotograf Tüpleri Otomatik Çalışma Konumu.............. 133
14.3.2 Helyum Tüpü Değişimi............................................................ 134
14.3.3 Basınç Ayar Regülatörün Set değerinin Yapılması............ 134
14.3.4 Dikkat Edilecek Noktalar ....................................................... 135
15 PLC OTOMASYON VE LOKAL SCADA ................................................. 135
6
15.1 PLC Elemanları ............................................................................ 135
15.1.1 Donanım (Hardware): ............................................................. 136
15.1.2 Yazılım (Software): ................................................................ 137
15.1.3 Algılayıcılar ( Sensörler ): ....................................................... 137
15.1.4 İş elemanları: .......................................................................... 137
15.2 Analog Sinyal: ............................................................................ 138
15.3 Sayısal (Digital) Sinyal: ................................................................... 139
15.4 Zener Bariyer .................................................................................. 140
16 KOKULANDIRMA................................................................................. 141
16.1 Gazlar ve Kokulandırma İhtiyacı ....................................................... 141
16.2 Koku verici maddeler ve Maddenin Özellikleri .................................... 142
16.2.1 Tiyoeterler( Sülfidler) ............................................................... 142
16.2.2 Tiyoller(Merkaptanlar) ............................................................ 142
16.3 Kokulandırma Ünitesi ve çalışması ............................................... 143
16.4 Kokulandırma Sisteminde Karşılaşılan Problemler ........................ 146
17 ELEKTRİK BESLEMESİ VE JENERATÖR .............................................. 148
17.1 Elektrik Beslemesi ve Transformatör ................................................ 148
17.2 Transformatör İşletme ve Bakımı .................................................... 150
17.2.1 Parafudur ................................................................................ 151
17.2.2 Sigorta ................................................................................... 152
17.3 Jeneratör ...................................................................................... 153
17.4 Periyodik Jeneratör Kontrolü .......................................................... 153
18 TEL ÇİT GÜVENLİK AYDINLATMA VE PARATONER........................... 154
18.1 Tel Çit ............................................................................................ 154
18.2 Aydınlatma .................................................................................... 154
18.3 Paratoner ....................................................................................... 155
19 YÖNETİM BİNASI .................................................................................. 156
20 GAZ İŞLETMESİNDE UYULMASI GEREKEN İŞ GÜVENLİĞİ
ÖNLEMLERİ..................................................................................
159
20.1 Can Güvenliği................................................................................. 159
20.2 Mal Güvenliği .............................................................................. 159
20.3 Çevre Emniyeti ............................................................................. 160
21 EXPROFF MALZEME VE STATİK ELEKTRİK ....................................... 160
21.1 Patlayıcı Ortamlar ve Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Elektrik
Malzemeleri Hakkında Genel Bilgi. ............................................... 160
21.2 Yanıcı/Patlatıcı Ortam Nedir? ..................................................... 161
21.3 Ateşleme Kaynakları .................................................................. 161
21.3.1 Elektrik Ark ve Kıvılcımı: ............................................................ 161
21.3.2 Sıcak Yüzeyler ....................................................................... 162
7
21.3.3 Statik elektriklenme: .............................................................. 162
21.3.4 Yıldırım Düşmesi ve Elektrikli Hava şartları: ............................ 162
21.3.5 Kaçak Akım, Katodik koruma:................................................ 162
21.4 Yanıcı Patlayıcı Ortamlarda Patlamaya Karşı Alınan
Önlemler ...................................................................................... 163
21.5 Tehlikeli Bölgelerin Sınıflandırılması .......................................... 164
21.6 Patlama Sıcaklığı ve Isı Grupları.................................................. 165
21.6.1 Küçük Anahtarlar .................................................................... 165
21.7 Genel Amaçlı Exproof Cihaz ve Ek Kutular................................ 166
21.8.1 Kablo Bağlantı Elemanları ................................................... 167
21.9 Aydınlatma Cihazları .................................................................... 167
21.9.1 Akkor Flamanlı Armatürler ..................................................... 167
21.9.2 Floresan Tüplü Armatürler .................................................... 168
21.9.3 Civa Buharlı Armatürler ....................................................... 169
21.10 Statik Elektrik ve Antistatik Malzemeler .................................... 170
21.10.1 Anti statik Malzeme ve Ayakkabılar: .................................... 172
21.10.2 Antistastik kaplamalar: ....................................................... 172
22 RMSA BAKIMI VE BAKIM KURALLARI............................................. 173
22.1 Doğalgaz İşletmesinde Bakım Yönetimi......................................... 173
22.2 Mevcut durum tespit raporu nedir nasıl hazırlanır? ................... 174