AnonimMühendis
AnonimMühendis
08 Ağustos 2020

Orta ve Yüksek Basınçlı Gaz Tesisatı Hesabı

Herkese kolay gelsin.Arkadaşlar bir noktada takıldım bilen varsa yardımcı olsun bir zahmet;300mbar'la beslenen bir kazan dairesinde,servis kutusundan gaz kontrol hattına kadar olan tesisatın boru çapını igdaş'ın şart koştuğu hız kriteri formüllerini dikkate alarak şu şekilde hesaplıyorum:
A)P1^2-P2^2=29.16xLxQ^1.82/D^4.82
B)V=353.677xQ/(D^2xP2)
Ve bu iki formül sonucunda eğer ki hız saniyede 15 metrenin altında ise tesisat başarılıdır diyorum.Peki şimdi sorulara geçiyorum,Sevgili Vatandaşlar;Tesisatın herhangi bir bölümünde ki R(Özgül sürtünme kaybı)'nı nasıl bulabilirim?Ayrıca bu tesisatta üstteki formülleri kullanarak yani hız kriterine göre  hesap yaptığımda aynı zamanda Sürtünme kaybından dolayı oluşacak basınç kaybını ve yerel elemanlardan dolayı oluşacak basınç kaybını hesaplamış oldum mu?


canguntan
Danışman canguntan
09 Ağustos 2020

Orta ve yüksek basınçta, kayıplar aranmaz. Dediğiniz gibi önemli olan hızdır. Hızı hesaplarken zaten dirsek v.b. eş değer uzunlukla hesaplıyorsunuz. Hıza geçmeden hesapladığınız basınç kaybı zaten budur. Hız da buna göre hesaplanır.
Hızı direk 15 m/sn olarak düşünmeyin, unutmayınki endüstriyel ocak tesisatı olduğunda hız 6 m/sn altında olmalı. Şöyle düşünün DN 65 dirsek in eş değer uzunluğuna göre hız hesabı yapın. KEndinize birim boy seçin. Mesela sadece DN 65 dirsek eş değer uzunluğu ile hesap yapın.Burada ki basınç kaybı 1 m. borudaki basınç kaybı olacaktır diye düşünüyorum.


AnonimMühendis
AnonimMühendis
10 Ağustos 2020

canguntan yazdı:
Orta ve yüksek basınçta, kayıplar aranmaz. Dediğiniz gibi önemli olan hızdır. Hızı hesaplarken zaten dirsek v.b. eş değer uzunlukla hesaplıyorsunuz. Hıza geçmeden hesapladığınız basınç kaybı zaten budur. Hız da buna göre hesaplanır.
Hızı direk 15 m/sn olarak düşünmeyin, unutmayınki endüstriyel ocak tesisatı olduğunda hız 6 m/sn altında olmalı. Şöyle düşünün DN 65 dirsek in eş değer uzunluğuna göre hız hesabı yapın. KEndinize birim boy seçin. Mesela sadece DN 65 dirsek eş değer uzunluğu ile hesap yapın.Burada ki basınç kaybı 1 m. borudaki basınç kaybı olacaktır diye düşünüyorum.
Hocam dirseğin eşdeğer uzunluğu ne demektir.Dediğiniz kıyaslamayı yapmak istiyorum ama anlayamadım.


canguntan
Danışman canguntan
12 Ağustos 2020

ORta ve yüksek basınç hesabında boru uzunluğu hesaplanırken dirsekler ve T'ler eş değer uzunluk tablosundan çapa göre alınır. Yani dirsek ve T, eş değer düz boru uzunluğuna çevrilir. Hesaplarda tablosu mevcuttur. Ve çapa göre seçilir. Redüksiyon seçilikende büyük çapa göre eş değer uzunluk seçilir.


AnonimMühendis
AnonimMühendis
12 Ağustos 2020

canguntan yazdı:
ORta ve yüksek basınç hesabında boru uzunluğu hesaplanırken dirsekler ve T'ler eş değer uzunluk tablosundan çapa göre alınır. Yani dirsek ve T, eş değer düz boru uzunluğuna çevrilir. Hesaplarda tablosu mevcuttur. Ve çapa göre seçilir. Redüksiyon seçilikende büyük çapa göre eş değer uzunluk seçilir.
Cevap için teşekkürler benim anladığım;Biz bu formülden;
P1^2-P2^2=29.16xLxQ^1.82/D^4.82
orta ve yüksek basınçlı Tesisatlarda L uzunluğunda sürtünmeden dolayı oluşacak basınç kaybını buluyoruz,Bağlantı elemanlarında oluşacak basınç kaybını ise Çapa göre bağlantı elemanını L cinsinden yazarak formüle dahil ediyorum.Eşdeğer uzunluk dedikleri bu kavram oluyor anladığım kadarıyla.
Bende Ugetam,ısısan ve TS 7363 yayınları var bu yayınlarda sizin anlattığınız teknik geçmediği için bilmiyordum .TS 7363'de bu formülden (P1^2-P2^2=29.16xLxQ^1.82/D^4.82) sürtünme kaybını bulmamizi ayrı,,yerel eleman katsayı toplamiylada formülden ayrı hesap yapmamızı öğretiyor.Sizin bu tekniği ogrendiğiniz yayın hangisidir? 


canguntan
Danışman canguntan
13 Ağustos 2020

MMO Doğalgaz İç Tesisat Mühendis Yetkilendirme Kursu-Doğalgaz İç Tesisat Proje HAzırlama esasları.


Yerel eleman katsayıları sadece düşük basınçta hesaplanır. Kusura bakmayın yetkilendirme kursunun eğitmeni benim.
50 mbar ve üstü basınçlarda önemli olan hız olduğundan 50 mbar üstü hesabı be şekildedir. Burda bağlantı elemanlarının kayıp katsayısı R yoktur.

Sürtünme Kaybını bulduktan sonra V= formülünde yerine koyarak hız kontrolü yapmanız yeterlidir.21 mbar'da kaç dirsek kaç vana v.b. tek tek kayıp katsayılarını bulup tabloya yerleştirmeniz ve diğer kayıplar ile toplayıp toplam basınç kaybını bulmanız gerekir. 50 ve üstü tesisatlarda esas hızdır.
Ugetam ve TS 7363 bende de mevcuttur. Lütfen tekrar inceleyiniz.


AnonimMühendis
AnonimMühendis
13 Ağustos 2020

canguntan yazdı:
MMO Doğalgaz İç Tesisat Mühendis Yetkilendirme Kursu-Doğalgaz İç Tesisat Proje HAzırlama esasları.


Yerel eleman katsayıları sadece düşük basınçta hesaplanır. Kusura bakmayın yetkilendirme kursunun eğitmeni benim.
50 mbar ve üstü basınçlarda önemli olan hız olduğundan 50 mbar üstü hesabı be şekildedir. Burda bağlantı elemanlarının kayıp katsayısı R yoktur.

Sürtünme Kaybını bulduktan sonra V= formülünde yerine koyarak hız kontrolü yapmanız yeterlidir.21 mbar'da kaç dirsek kaç vana v.b. tek tek kayıp katsayılarını bulup tabloya yerleştirmeniz ve diğer kayıplar ile toplayıp toplam basınç kaybını bulmanız gerekir. 50 ve üstü tesisatlarda esas hızdır.
Ugetam ve TS 7363 bende de mevcuttur. Lütfen tekrar inceleyiniz.
Birbirimize katkıda bulunmamızdan dolayı müteşekkir oldum.İş ararken bu alanda  bilgi toplayıp kendimi geliştiriyorum.Bir eğitmen olarak sizinle tartışacak seviyeye geldiğim için ilerlediğimi fark ettim.Bu açıdan memnun oldum.Bahsettiğiniz formülleri biliyorum fakat bu tartışmadan öncesine kadar yerel elemanların basınç kaybının dikkate alınıp alınmadığını bilmiyordum.Genel olarak eldeki basınç 300 mbar olduğundan kaybetmek için fazlasıyla basınç vardır.Bu yüzden fittings ve yükseklik farkından dolayı olusacak basınç kaybi dikkate alınmazken,Sürtünme kuvvetleri dikkate alınıyor.Şuan vardığımda sonuç bu.


canguntan
Danışman canguntan
17 Ağustos 2020

Aynen öyle. Sürtünme kaybı boru boyuna göre alınıyor ve hız kontrolü bu şekilde yapılıyor.Kolay gelsin.


makahmet
makahmet
22 Eylül 2020

merhaba 
konuya benimde bir katkım olsun. orta ve yüksek basınçda   eşdeğer boru uzunluğu hesaplanırken  , boru parçasında bulunan fittingslerin  boru çapına göre eşdeğer uzunlukları   aşağıdaki  gibidir.  tse 73633  ile kıyas edildiğinde daha detaylı olup  , aralarında   ufak nüenslar vardır. ( kaynak: botaş yüksek basınç şartnamesi ) 

(  tse 7363  boru çapına göre   ayrım yapmıyor. tee kol ayrımını  her çapda 1,3 olarak kabul ediyor.  çapın  kayıp değeri üzerindeki etkisi ihmal edilmiş oluyor. )




AnonimMühendis
AnonimMühendis
22 Eylül 2020

makahmet yazdı:
merhaba 
konuya benimde bir katkım olsun. orta ve yüksek basınçda   eşdeğer boru uzunluğu hesaplanırken  , boru parçasında bulunan fittingslerin  boru çapına göre eşdeğer uzunlukları   aşağıdaki  gibidir.  tse 73633  ile kıyas edildiğinde daha detaylı olup  , aralarında   ufak nüenslar vardır. ( kaynak: botaş yüksek basınç şartnamesi ) 

(  tse 7363  boru çapına göre   ayrım yapmıyor. tee kol ayrımını  her çapda 1,3 olarak kabul ediyor.  çapın  kayıp değeri üzerindeki etkisi ihmal edilmiş oluyor. )

Hocam cevabınız çok teşekkürler,Size sormak istediğim birkaç nokta var;
1:Bildiğiniz gibi biz gaz tesisatı hesabı yaparken ilgili tesisat bölümünde sürtünmeden dolayı oluşacak basınç kaybını ve yerel elemanlardan dolayı oluşacak basınç kaybını ayrı hesaplıyoruz.Şimdi sizin verdiğiniz bu tablodaki değerleri kullanarak bizim tesisat bölümümüzde ki yerel elemanların basınç kayıplarını boru uzunluğuna mı,Dahil etmiş oluyoruz?Böylece bu fittings elemanları sürtünme (mbar/metre)cinsinden hesaplayacağız.
2:Tabloda DN15,20,32,65 neden yok anlayamadım.


canguntan
Danışman canguntan
23 Eylül 2020

Bakın düşük basınçta dediğiniz gibi sürtünme kayıpları önemlidir.Ama orta ve yüksek basınçta sürtünme kayıpları değil hız önemlidir.Hat km bazında uzun olabilir. Eğer 21 mbar gibi hesaplarsanız çok büyük boru çapları çıkar.
İki hesp yöntemi farklı. Orta ve yüksek basınçta fitngs malzemesinin sürtünme katsayısı değil eş değer uzunluğu önemlidir.Her fitingsin sürtünme kaybı hesaplanmaz ama o hattaki fitings malzemesinin toplam eş değer uzunluğu kullanılır. Size gönderdiğim formülller de bunu görebilirsiniz. Orta ve Yuksek Basınç HEsap Tablosu
Düşük Basınç HEsap Tablosu
Lütfen her iki hesap tablosuna da bakınız. İlki 50-300 mbar için kullanılan hesap tablosu. Sadece eş değer uzunluk, gerçek uzunluk buna bağlı olarak bir önceki hattın çıkış basıncı sizi giriş basıncınız ve çıkış basıncı ki bunu formülden buluyorsunuz. Daha önce eklediğim formülde. Ayrıca boru iç çapı ve boru çapı var. Dikkat ederseniz dirsek v.b. için bir sürtünme kaybı yazmıyor.
İkinci tabloya bakarsanız ki bu düşük basınç için, bunda sürtünme kaybı, yükseklik kaybı v.b. var. Toplam basınç kaybını hesaplayıp ona göre boru çapını seçiyoruz. Ayrı bir hız hesaplayıp seçim yapmıyoruz.
300 mbar'da ise bulmamız gereken kriter hızdır. Çapı hıza göre seçeriz. 


AnonimMühendis
AnonimMühendis
24 Eylül 2020

canguntan yazdı:
Bakın düşük basınçta dediğiniz gibi sürtünme kayıpları önemlidir.Ama orta ve yüksek basınçta sürtünme kayıpları değil hız önemlidir.Hat km bazında uzun olabilir. Eğer 21 mbar gibi hesaplarsanız çok büyük boru çapları çıkar.
İki hesp yöntemi farklı. Orta ve yüksek basınçta fitngs malzemesinin sürtünme katsayısı değil eş değer uzunluğu önemlidir.Her fitingsin sürtünme kaybı hesaplanmaz ama o hattaki fitings malzemesinin toplam eş değer uzunluğu kullanılır. Size gönderdiğim formülller de bunu görebilirsiniz. Orta ve Yuksek Basınç HEsap Tablosu
Düşük Basınç HEsap Tablosu
Lütfen her iki hesap tablosuna da bakınız. İlki 50-300 mbar için kullanılan hesap tablosu. Sadece eş değer uzunluk, gerçek uzunluk buna bağlı olarak bir önceki hattın çıkış basıncı sizi giriş basıncınız ve çıkış basıncı ki bunu formülden buluyorsunuz. Daha önce eklediğim formülde. Ayrıca boru iç çapı ve boru çapı var. Dikkat ederseniz dirsek v.b. için bir sürtünme kaybı yazmıyor.
İkinci tabloya bakarsanız ki bu düşük basınç için, bunda sürtünme kaybı, yükseklik kaybı v.b. var. Toplam basınç kaybını hesaplayıp ona göre boru çapını seçiyoruz. Ayrı bir hız hesaplayıp seçim yapmıyoruz.
300 mbar'da ise bulmamız gereken kriter hızdır. Çapı hıza göre seçeriz. 
Hocam cevabınız için teşekkür ederim.Öncelikle verdiğiniz şu cevap için yorum yazayım:
#:Ama orta ve yüksek basınçta sürtünme kayıpları değil hız önemlidir.
#:50mbar ve üstü basınçlarda kullanılacak formüller sizin de bahsettiğiniz gibi;
P1^2-P2^2=29.16xLxQ^1.82/D^4.82
V=353.677xQ/(D^2xP2)
Bu formüller den hızı bulabilmemiz için P2 basıncını bulmamiz gerekir.P2 basıncı ise L boyunda ki boruda yukarıdaki bağintiya göre P1 basıncındaki sürtünmeden dolayı oluşacak azalmaya göre bulunur.Gördüğünüz gibi sürtünme kayıpları orta ve yüksek basınçta önemlidir.

A:Hocam sizle bu konuda daha önce uzlaştığımız yönteme ufak tefek eklemeler yapacağım;
50 mbar ve üstü basınçlarda yukarıdaki iki formül kullanarak hız hesabı yapılıp hıza göre test yapılabilir.Bu tesisatta ki fittings elemanlar boru çaplarına göre eşdeğer uzunluk değeri alarak yukarıda ki birinci formüle dahil edilir ve böylece gazın tesisat içerisindeki yolculuğu esnasında bu parçaların açındirilmis olduğu düşünülerek bu noktalarda da sürtünmeye maruz kaldığı hesaba dahil edilir ve toplam sürtünme kaybına göre İkinci formülden hız bulunur.Bu yöntem 50 mbar üzeri basınçta çap uygunluğunu hıza göre test eder.

B:Birden fazla kaynak okurken başka bir yöntemi fark ettim.İgdaş Doğalgaz İç Tesisatlar Teknik Esasları kitabının 4.3.4 başlığında 300mbar servis kutusu çıkış basıncında dikkat etmemiz gereken azami basınç kayıpları yazmaktadır.Örneğin;
-Sayaçtan geçen gaz basıncı 300 mbar ise servis kutusu ile sayaç arasında maksimum 21mbar basınç kaybi olabilir.
-300 mbar tesisatta ileride kullanılmak için ek branşman birakilacaksa servis kutusundan bu noktaya kadar maksimum basınç kaybi 15 mbar olabilir.
Yani anlatmak istediğim şey gördüğünüz gibi 50mbar üstü bir tesisatta basınç kayıplarının ne olması gerektiğini bize söylüyor.Aynı kitabın 4.4.2 başlığında 50 mbar üstü bir tesisatta boru çapı hesabı tarif edilmiştir.Burada Bizim kabul ettiğimiz birinci formülden sürtünmeden dolayı oluşacak basınç kaybını mbar cinsinden bulmamizi,yerel eleman kayıplarını ise hepimizin bildiği 3.97x10^-3... formülünden bularak mbar cinsinden toplamamizi tarif ediyor.

Sonuç:Hocam gördüğünüz gibi iki yöntemde farklı kaynaklarda tarif edilmiştir.Sizin kabul ettiğimiz birinci yöntem büyük çaplı(Nakil hatları)Tesisatlarda kullanılmasi daha makbul olacaktır.Genel anlamda kazan dairesi tesisatlarında ikinci yöntemde kullanılabilir.İki yöntemde farklı açılardan mukayese etmektedir.Kendi görüşüm hıza göre mukayese edilirse daha küçük çapta borular seçilebilir fakat bu ticari hat sonunda bir cihaza bağlaniyorsa cihaza gelen gazın hızından daha çok basıncı önemlidir.


canguntan
Danışman canguntan
24 Eylül 2020

Güzel bir konuya değinmişsiniz ama kaçırdığınız bir nokta var. P1 basınç hesabı yaparken eşdeğer uzunluk kullanılır ki eğer tesisatta "Te" ile bir ayrılma yoksa bir önceki hattın basıncı P1, diğer hattın giriş basıncı olur. Eşdeğer uzunluğu kullanarak siz P2 çıkış basıncını hesaplarsınız.Tüm fitings malzemelerinin ayrı ayrı sürtünme kaybı hesaplanmaz.
Ayrıca doğrudur Servis kutusu ile sayaç arasındaki basınç farkı 21 mbar'dan düşük olmalıdır ama bunu hesaplarken Tek tek hesap yapmazsınız. Bunu yaparken sayaca giden hattın P1 ve P2, giriş ve çıkış basınçlarının arasındaki farkı bulup bunu mbar'a çevirip toplamak gerekiyor ki o zaman 21 mbar'dan küçük olmalıdır. Küçük olursa "uygundur" ibaresi konulur.
Bu konuda çok kaynak aramanıza gerek yok. TS7363 açık ve net nasıl hesap yapılması gerektiğini ve gaz dağıtım firmalarının nasıl kabul edeceğini belirtmiştir.
MMO Büyük tüketimli ve Endüsriyel Tesislerin Doğalgaz'a dönüşümü kitabı benzer şekilde göstermektedir.
Gaz sektöründe çalışmaktaysanız, gaz dağıtım firmanızın proje mühendisine danışabilirsiniz. Orta ve Yüksek basınçlı gaz hatlarının çapı tabiki iç tesisattan çok daha ince çıkar.
Düşük basınçta esas basınç kaybıdır ve çap basıç kayıplarına göre seçilir. Orta ve Yüksekte ise hıza göre kontrol yapılır. 
Yanlış anlamayın bunu ben söylemiyorum.
Kazan dairelerinde de aynı yönetm kullanılmaktadır. Önemli olan gaz teslim noktanız servisi kutusu basıncıdır. Servis kutusu 300 mbar ise hız yoksa basınç kontrol edilir. Kazanlarınız 21 mbar ama servis kutunuz 300 ise o zaman regülatöre kadar 300 sonra 21 mbar hesabı yaparsınız.


canguntan
Danışman canguntan
24 Eylül 2020

Güzel bir konuya değinmişsiniz ama kaçırdığınız bir nokta var. P1 basınç hesabı yaparken eşdeğer uzunluk kullanılır ki eğer tesisatta "Te" ile bir ayrılma yoksa bir önceki hattın basıncı P1, diğer hattın giriş basıncı olur. Eşdeğer uzunluğu kullanarak siz P2 çıkış basıncını hesaplarsınız.Tüm fitings malzemelerinin ayrı ayrı sürtünme kaybı hesaplanmaz.
Ayrıca doğrudur Servis kutusu ile sayaç arasındaki basınç farkı 21 mbar'dan düşük olmalıdır ama bunu hesaplarken Tek tek hesap yapmazsınız. Bunu yaparken sayaca giden hattın P1 ve P2, giriş ve çıkış basınçlarının arasındaki farkı bulup bunu mbar'a çevirip toplamak gerekiyor ki o zaman 21 mbar'dan küçük olmalıdır. Küçük olursa "uygundur" ibaresi konulur.
Bu konuda çok kaynak aramanıza gerek yok. TS7363 açık ve net nasıl hesap yapılması gerektiğini ve gaz dağıtım firmalarının nasıl kabul edeceğini belirtmiştir.
MMO Büyük tüketimli ve Endüsriyel Tesislerin Doğalgaz'a dönüşümü kitabı benzer şekilde göstermektedir.
Gaz sektöründe çalışmaktaysanız, gaz dağıtım firmanızın proje mühendisine danışabilirsiniz. Orta ve Yüksek basınçlı gaz hatlarının çapı tabiki iç tesisattan çok daha ince çıkar.
Düşük basınçta esas basınç kaybıdır ve çap basıç kayıplarına göre seçilir. Orta ve Yüksekte ise hıza göre kontrol yapılır. 
Yanlış anlamayın bunu ben söylemiyorum.
Kazan dairelerinde de aynı yönetm kullanılmaktadır. Önemli olan gaz teslim noktanız servisi kutusu basıncıdır. Servis kutusu 300 mbar ise hız yoksa basınç kontrol edilir. Kazanlarınız 21 mbar ama servis kutunuz 300 ise o zaman regülatöre kadar 300 sonra 21 mbar hesabı yaparsınız.


canguntan
Danışman canguntan
24 Eylül 2020

Güzel bir konuya değinmişsiniz ama kaçırdığınız bir nokta var. P1 basınç hesabı yaparken eşdeğer uzunluk kullanılır ki eğer tesisatta "Te" ile bir ayrılma yoksa bir önceki hattın basıncı P1, diğer hattın giriş basıncı olur. Eşdeğer uzunluğu kullanarak siz P2 çıkış basıncını hesaplarsınız.Tüm fitings malzemelerinin ayrı ayrı sürtünme kaybı hesaplanmaz.
Ayrıca doğrudur Servis kutusu ile sayaç arasındaki basınç farkı 21 mbar'dan düşük olmalıdır ama bunu hesaplarken Tek tek hesap yapmazsınız. Bunu yaparken sayaca giden hattın P1 ve P2, giriş ve çıkış basınçlarının arasındaki farkı bulup bunu mbar'a çevirip toplamak gerekiyor ki o zaman 21 mbar'dan küçük olmalıdır. Küçük olursa "uygundur" ibaresi konulur.
Bu konuda çok kaynak aramanıza gerek yok. TS7363 açık ve net nasıl hesap yapılması gerektiğini ve gaz dağıtım firmalarının nasıl kabul edeceğini belirtmiştir.
MMO Büyük tüketimli ve Endüsriyel Tesislerin Doğalgaz'a dönüşümü kitabı benzer şekilde göstermektedir.
Gaz sektöründe çalışmaktaysanız, gaz dağıtım firmanızın proje mühendisine danışabilirsiniz. Orta ve Yüksek basınçlı gaz hatlarının çapı tabiki iç tesisattan çok daha ince çıkar.
Düşük basınçta esas basınç kaybıdır ve çap basıç kayıplarına göre seçilir. Orta ve Yüksekte ise hıza göre kontrol yapılır. 
Yanlış anlamayın bunu ben söylemiyorum.
Kazan dairelerinde de aynı yönetm kullanılmaktadır. Önemli olan gaz teslim noktanız servisi kutusu basıncıdır. Servis kutusu 300 mbar ise hız yoksa basınç kontrol edilir. Kazanlarınız 21 mbar ama servis kutunuz 300 ise o zaman regülatöre kadar 300 sonra 21 mbar hesabı yaparsınız.




Cevap Yaz

Cevap yazabilmeniz için Giriş yapmanız gerekiyor.