Kalorifer ve ısıtma tesisatlarında çeliğin yerini alan plastik borular döşeme ve kullanım kolaylığından, hafif oluşu, ekleme ve bağlantı parçalarının sızdırmazlığı özelliklerinden dolayı tercih edilen ve aranan borular olmuştur. Ancak PB (polibütilen), PP (polipropilen), PE-X (Cross-link~ Çapraz bağlı polietilen) malzemelerinden imal edilen plastik borularda oksijen difüzyonu yoluyla borulardan içeri giren 02, ısıtma sistemlerinin radyatör, vana, pompa, vs. metal ve çelik kısımlarında korozyona sebep olur. Oluşan korozyon, çelik radyatörlerin veya kazanların hizmet ömrünü kısaltır ve sürekli olarak büyük tamir masraf lanna neden olur. Bu problemi çözmek için çeşitli yaklaşımlar düşünülmüştür:
? Sistem ve tesisatlarda korozyona dayanımlı metal aksamların kullanılması,
? Tesisat ve borulardan geçen suyun içine pas önleyici inhibitör ajan kullanımı,
? Kullanılan plastik borunun oksijen geçirgenliğinin düşürülmesi,
Yukarıdaki çözümlerin arasından sisteme oksijen girişinin oksijen bariyerli boru kullanımı ile önlenmesi çözümü en popüler ve en ekonomik çözüm olmuştur.Oksijen (02) bariyeri iki değişik yöntem ile sağlanabilmektedir:
1. PEX borularda O2 bariyer görevi yapan EAL ko-polimerinin boruda dış tabaka olarak kullanımı
2. PP ve PEX borularda ara katman olarak deliksiz Alüminyum folyo kullanımı
EVAL(Etilen Vinil alkol) ile sağlanan oksijen bariyeri özelliği:
Eval ko-polimerinin en belirgin ve dikkat çekici özelliği 02, N2, ve C02 gibi gazlara göstermiş olduğu mükemmel bariyer özelliğidir. Yerden ısıtma sistemlerinde kullanılacak plastik boruların maksimum 02 geçirgenliği (02GTR- Oxygen Gas Transmission Rate) Alman DİN 4726 standardına göre 40 °C'de 0.1 g/m3.gün olarak standardize edilmiştir. Bu amaçla ısıtma ve kalorifer tesisatlarında kullanılacak plastik boruların mükemmel 02 bariyeri olan ve poli-merik özellik gösteren EVAL (etilen vinil alkol) malzemesi ile ko-ekstrüz-yon methodu ile k*****ması ve çok katmanlı (multylayer) olarak üretilmesi uygun bir çözüm olmuştur. DİZAYN GRUP oksijenin neden olduğu korozyonu 50'de 1 mertebesine bu üretim yöntemini kullanarak indirmeyi başardı. Bu başarı metal aksamların üzerinde korozyon riskini ortadan kaldırdı. Borularımızın oksijen difüzyonu 0.1 g/m3.gün den düşüktür ve ısıtma sistemlerinde sisteme oksijen difüzyonunun yada transferinin istenmediği yerlerde rahatlıkla ve güvenle kullanılmaktadır.En son teknoloji ürünü makinelerde imal edilen borularımızın ulaştığı mükemmel performans, müşterilerimize büyük maddi kazanç sağlamaktadır.
Alüminyum folyolu oksi stabil borular:
İsıtma ve doğal gazlı kalorifer tesisatlarında kullanılan plastik boruların oksijen bariyerinin sağlanmasının diğer bir metodu da alüminyum folyo kullanılmasıdır. Çok katmanlı boru olarak ifade edilen ve koekstrüzyon metodu sayesinde üretilen bu tip borularda oksijen bariyeri fonksiyonunu orta katmanda kullanılan ve kalınlığı 150-250 micron arasında boru çapına göre değişen alüminyum folyo ile sağlamak mümkündür. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus alüminyum folyonun doğru kullanılması hususudur. Bu da ancak folyoyu deliksiz olarak kullanmakla mümkündür. Çünkü deliksiz alüminyum folyo sisteme oksijen sızmasını ve dolayısı ile metal radyatör ve kazanların korozyon yoluyla zarar görmesini ve hizmet ömürlerinin kısalmasını önler. Piyasada kullanılan delikli alüminyum folyolu PP borularda iç tabakadaki alüminyum folyo oksijen bariyerin-den ziyade borunun sadece esnemesini sarkmasını önlemeye matuftur. Kullanılan alüminyum folyonun delikli olması borudan sisteme oksijen geçmesine ve dolayısı ile sistemin metal aksamının paslanmasına, koroz-yonuna sebep olacaktır. Bu yüzden delikli alüminyum folyolu PP borular kullanım amaçlarına hizmet etmemektedirler.DİZAYN GRUP bu amaçla üzerine düşen görevi yaparak PP-r Tip 3 ten üstün teknoloji ürünü olan OKSİ-STABİL Alüminyum folyolu boruyu 5 seneyi geçkin bir süredir üretmektedir.
Dizayn oksi stabil oksijen bariyerli borunun avantajları:
? Kolay ve hızlı uygulanabilmesi nedeni ile işçilik ve zamandan büyük tasarruf sağlar.
? Aşınmaz, paslanmaz.
? Pürüzsüz, kaygan iç yüzeyi sayesinde akışkan basınç kaybı olmadan kolay ve sessiz dolaşır.
? Mikroorganizmalar üretmez.
? Oksijen ve gaz geçirmez.
yıllarda gerçekleştirilen en önemli reform olarak kabul edilmektedir. Çünkü çok katlı olması sayesinde metal ve plastik boruların fiziksel ve kimyasal olumsuz özelliklerini taşımazken, olumlu özelliklerinin hepsine sahiptir.Bu nedenle; gerek konutlarda, gerek sanayide, sıcak ve soğuk su tesisatlarında, ısıtma, zeminden ısıtma, basınçlı hava, güneş enerjisi, iklimlen-dirme, gıda, ilaç ve kimya sanayi sistemlerinde yoğun olarak kullanılarak, tüm dünyada hızla bakır, dökme demir ve plastik borulann yerine geçmektedir.
Oksijen geçirmezliği:
Alüminyum kat sayesinde oksijen,gaz molekülleri ve mor ötesi ışınlan geçirmez. Bu nedenle paslanma olmaz. Dizayn Oksi - Stabil ile çeşitli plastik borulann oksijen geçirmezliği aşağıdaki grafikte karşılaştırılabilir.Korozyon direnci:İç ve dış polipropilen katlar stabil karakteristik leriyle non-polar malzemelerdir. Normal sıcaklık şartlannda, bilinen hiçbir çözeltide çözünmez. Asit, alkali ve tuz çeşitlerine mukavimdir.Genleşme katsayısı yaklaşık olarak alüminyum borunun genleşme katsayısı kadardır. Fakat polipropilen borunun 1/8'den daha düşüktür.
Sonuç:
Isıtma ve kalorifer tesisatlarında, sisteme oksijen girmesi ve neticesine korozyon oluşması kullanılan plastik borulardan ziyade vana, rakor bağlantılarında, conta yerlerinde, ventillerde, kollektör bağlantılarındaki iyi yalıtım yapılamaması, yanlış kullanım yada Avrupa standartlarına uygunsuzluk neticesinde de mümkün olmaktadır. Bu nedenle plastik boruları korozyona sebep olan tek unsur olarak görmemek gerekir. Sistem mantığı içerisinde kullanılan ürüne bakarak, doğru ürünü doğru yerde değerlendirmek uygun olacaktır.Yerden ısıtma ve kalorifer tesisatlann-da oksijen bariyerli plastik boruların montaj kolaylığı, hafif ve ucuz oluşu avantajlarından dolayı kullanılması kaçınılmaz olmuştur. Oksijen bariyerli PEX ve PP-r borular ısıtma tesisatlarında hemen hemen bütün çelik, bakır boruların yerini almaya başlamıştır. Önümüzdeki yıllar teknolojinin sürekli gelişimi ile bu boruların çeşitli modifikasyonlarla daha da geliştirilip sıfır O2 geçirgenliğe kadar üretilmesine olanak sağlayacaktır